وبلاگ زنان روستایی و اکوفمنیسم اکوفمنیسم و توسعه پایدار برای زنان در خط مقدم
هرچند زنان ۵۰ % از جمعیت جهان و در نتیجه ۵۰ % از پتانسیل آن را تشکیل می دهند. اما گزارش ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ یونسکو نشان دادکه مشارکت زنان در علم درجهان بین ۸ تا ۶۳ درصد با میانگین ارزش۳۰ درصد متغیر است. کمترین درصد محققان متعلق به اتیوپی و بیشترین مربوط به بولیوی است. همچنین مسئولیتهای مراقبتگری شکاف‌های جنسیتی را درمسیر انتخاب شغل پژوهشی و تصمیم برای ادامه تحصیلات عالی و انتخاب مشاغل برتر تقویت نموده است. رشته های STEM (علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات) بیش ازسایرحوزه ها به جنسیت حساس بوده اما متاسفانه مطالعات جنسیت دراین حوزه ها دیرهنگام آغاز شده است. درهرحال اخیرا توجه پژوهشگران جنسیت به مساله عدالت جنسیتی در این حوزه ها جلب شده و ازسال ۲۰۱۹ چند پژوهش درمورد عدالت جنسیتی در این حوزه هاصورت گرفته است، با این حال علیرغم تقاضای فزاینده برای داده های مربوط به مشارکت زنان در STEM درکشورهای مختلف (حتی کشورهای توسعه یافته)، اطلاعات کمیاب است.علوم خاک نیز یکی از این حوزه هاست.
پژوهش داوسون و همکاران در سال ۲۰۲۱ در مورد عدالت جنسیتی و علوم خاک منتشرشده است. این مطالعه از داده‌های مربوط به ۴۴ انجمن ملی خاک‌شناسی درسال ۲۰۲۰ استفاده کرد براساس نتایج آن:
۱⃣ در اکثر انجمن های خاک شناسی، نسبت مردان بسیار بیشتر از زنان بود (۶۸٪) در مقابل ۳۲٪).
۲⃣ میانگین نسبت سخنرانان زن در جلسات بسیارکم و مقدار ۶٪ و ۲۱٪ بود.
۳⃣ نسبت زنان خاک‌شناس که سمت‌هایی در هیئت تحریریه مجلات داشتند ۳۰ درصد بود.
در ایالات متحده، در ۴۰ سال گذشته علاقه زیادی به وضعیت آموزش علوم خاک وجود داشته است. مشاوره در هنگام ثبت نام در مقطع کارشناسی در دانشگاه ها و دستورالعمل های امکان جذب به عنوان محقق خاک مورد توجه قرار گرفته است.
علاوه بر این، وضعیت زنان در علوم خاک شناسی در ایالات متحده از منظر جنسیت نیز مورد بررسی قرار گرفته و آمارهای مربوط به میزان مشارکت، موانع و چالش ها و فرصت هایی که زنان در طول حرفه علمی خود با آن مواجه می شوند گزارش شده است.
محققین مشاهده کرده اند که در ۴ دهه گذشته تعداد زنان در رشته خاک شناسی به میزان قابل توجهی افزایش یافته است و زنان و مردان به تحصیلات عالی و کارشناسی ارشد در این رشته روی آورده‌اند. با این حال، نسبت زنانی که مطالعات خود را ادامه داده اند و موقعیت هایی را به عنوان خاک شناس پیدا کرده اند هنوز بسیار کمتر ازمردان است (با زنان ۲۵٪ از کل).
این مطالعه همچنین نشان داد که زنان درطول حرفه علمی خود با موانع بیشتری نسبت به مردان روبرو می شوند. بنابراین، زنان دانشمند خاک کمتر از مردان درمناصب رهبری حضور دارند و علیرغم افزایش مشارکت زنان در علم خاک، دستاوردهای آنها به خوبی شناخته نشده است.
اولین مطالعه در مورد مشارکت زنان و مردان در علم خاک در اندونزی نیز اخیرا منتشر شد ( فیانتیس و همکاران، ۲۰۲۲).). این محققان نیز دریافتند که تعداد دانشجویانی که در دوره های علوم خاک ثبت نام کرده اند در سال های اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافته به طوری که نسبت زنان به طور متوسط به ۵۶٪ رسیده است. درمقابل، عدم تعادل جنسیتی در میان مدرسان دوره مشاهده شد (متوسط نسبت مدرسان زن، ۳۰%) است. این مشاهده این واقعیت که زنان باید شغل خود را با وظایف مراقبتگری هماهنگ کنند را به عنوان متغیر تاثیرگذار تبیین نموده است.
داده‌ها نشان می‌دهد که در دانشگاه بطور کلی کمتر از ۳ درصد از اساتید علوم خاک زن هستند و این نسبت برای مردان ۱۲ درصد است.
بر اساس این پژوهش دانشجویان معتقدند که علم خاک توسط اساتید مرد بهتر تدریس می شود، اما آنها اساتید زن را به عنوان استاد راهنما در پروژه های نهایی و پایان نامه های کارشناسی ارشد یا دکترا ترجیح می دهند.
عملکرد اساتید زن و مرد در تولید مقالات علوم خاک در نشریات علمی نیز تقریبا مشابه است. اما با این حال، مشارکت زنان و مردان در کارهای مختلف مربوط به مطالعه خاک شناسی (آزمایشگاهی، گلخانه ای و میدانی) با توجه به اینکه کار میدانی عموماً توسط مردان انجام می شود، هنوز عادلانه نیست. اغلب مطالعات آزمایشگاهی مانند (آنالیزهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک) توسط زنان انجام می شود.
ارزشهای خاک برای بقای سرزمین محرز است؛ اما رویکردهای محافظت از آن حتی در سطوح دانشگاهی نیز تبعیض آمیز است. هرچند عدالت جنسیتی موضوع بسیار پیچیده ای است و به عوامل بسیاری همچون خانواده، جامعه، حکومت، سیاست، اقتصاد، موقعیت جغرافیایی، نهادها و فرهنگ بستگی دارد،اما به نظر می رسد زنان حتی در کشورهایی که عدالت جنسیتی را در برنامه های توسعه ای شان گنجانده اند حضور کمرنگی دارند و با توجه به اهمیت حفاظت از خاک باید تلاش های مستمری برای مشارکت بیشتر زنان صورت گیرد./ مهتا بذرافکن
منبع: soil science
